Çocuklar çok küçük yaşlardan itibaren cinsellikle ilgili konuları merak ediyor, sorularına yanıt bulamadıklarında da bilgi eksikliğinden dolayı birçok problemle karşı karşıya kalabiliyorlar. Uzmanlar, “Çocukların ilk eğitmenleri anne babalarıdır. Çocuklarınızın bu konudaki sorularını yanıtlamaktan çekinmeyin” diyor.
Anne baba, çocuğun cinsellikle ilgili sorularına nasıl yaklaşmalı?
Dolunay Kadıoğlu (Psikolojik Danışman ve cinsel eğitim uzmanı): Anne babalar, çocuklarının cinsel eğitim sürecinden birinci derecede sorumludur. Dolayısıyla çocuklar cinsellikle ilgili sorular sorduklarında “Sus, ayıp!” gibi sözler etmeye veya utanmaya gerek yok. Nitekim çocukluğun ilk yılları, kimliğin temellerinin oluştuğu yıllardır. Çocuklara, “İyi, kötü, ayıp, günah” dediğimiz tüm durumlar, onların cinsellikle ilgili düşünce, inanç, duygu, tutum ve davranışlarını yanlış oluşturmalarına neden olabilir. Cinsel eğitim, çocuk ilk cinsel soruyu sorduğunda başlar: “Anne bu ne?”, “Ben karnına nasıl girdim, nasıl yemek yedim orada?”, “Anne sende meme var ama babamda yok, neden?”, “Benim memelerim neden yok?”, “Babamın bıyıkları var bende yok neden?” gibi… Çocuğunuz size soru sorduğunda, son derece doğal bir şekilde ve onun anlayacağı biçimde, basit ve tamamen bilimsel yanıtlayın. Örneğin kendi cinsel organının adını sorduğunda ‘vajina’ veya ‘penis’ demek, çocuğun cinsel gelişimi için önemlidir. Bunu doğal bir ses tonu ve yüz ifadesiyle söylerseniz, çocuğunuz cinselliği doğallaştıracak, dengeli yaşayacaktır. Cinsel organlara lakap takmayın, kısaltmalarla ifade etmeyin. Öte yandan çocuğun sormadığı hiçbir şeyi de anlatmayın. Bilimsel olarak kısa, net ve yaşına uygun yanıtlar verin. Çocuklar soru sorduğunda “Bana merak ettiklerini sorabilirsin, ne zaman istersen sor” demek gerekir. Ancak böylece çocuklarına ‘Hayır’ demeyi öğretebilir ve onları cinsel istismardan, yanlış bilgilerden koruyabilirler. Ayrıca çocuklarıyla konuşan, onları dinleyen anne babalar kendilerini dinletebilirler.
Peki, ya mahremiyet eğitimi?
Öncelikle şunu bilmek gerekiyor: Çocuğunuzla cinselliği konuşmak ondaki cinsel duyguları arttırmaz ya da onu sapık yapmaz, tam tersine onu istismardan korur. Onlara mahremiyeti öğretmek de anne babaların görev ve sorumluluk alanındadır. Kendi bedenini tanıyan, bilen ve seven bir çocuk, ‘HAYIR’ diyebilir. Eğer çocuğunuzun kendini korumasını istiyorsanız, bedenini neden ve nasıl koruyacağını, ‘iyi ve kötü dokunuşu tanımayı’ onlara öğretmelisiniz. Çocuklarımızın mutlu ve sağlıklı ilişkileri olsun istiyorsak; kız ve erkek çocuk ayırt etmeden bilgilendirmeliyiz. Çocuklara bilgi verirken anne ve babanın tutarlı konuşması, aynı bilgi doğrultusunda konuşması önemlidir. Kız çocuklar babayla, erkek çocuklar anneyle konuşabilir ya da bunun tam tersi de olabilir. Çocuğunuz karşı cinsiyetle ilgili bilgi sorarsa lütfen cevap verin, “Bu seni ilgilendirmez” demeyin, ilgilendirir, karşı cinsiyeti tanıyan bir erkek ya da kız çocuk daha kolay empati kurabilir. Cinselliğin ailede konuşulması cinsel etkinliği artırmaz, aksine doğru ve zamanında konuşulması çocukların kendilerini korumasını sağlar.
Mahremiyet eğitimi nasıl verilir?
Dr. Serap Duygulu (Psikolog): Çocuklarımızı bu konuda eğitirken öncelikle kendi vücudunu tanımasını ve özel alanlarının neresi olduğunu bilmesini sağlamalıyız. Bu mahrem ve özel alanlara kimlerin dokunamayacağını, hangi durumların tehlike anlamına gelebileceğini anlatmalıyız. İyi dokunma ve kötü dokunmanın ayrımını yapabilmeleri çok önemlidir. Çocuklar genellikle 3 yaşlarından itibaren bu konularla ilgili sorular sormaya başlar. Aileler de bu yaşlardan itibaren okul dönemine kadar bilmeleri gereken her şeyi öğretme konusunda çaba göstermelidir. Bu konudaki diğer önemli bir nokta ise; cinsellik konusunun ayıp olduğu ve konuşulmaması gerektiği düşüncesidir. Eğer bu şekilde ele alınırsa, çocuk olumsuz bir durumla, taciz ya da istismarla karşılaştığında bunu ailesine veya herhangi birine söylemekten utanır veya korkar. Bu yüzden bu önemli nokta atlanmamalıdır, çocuklara içten ve samimi davranmak, yaşadıkları olumlu olumsuz her durumu ailesiyle paylaşması konusunda teşvik etmek de cinsellik eğitiminin bir parçasıdır. Çocuğunuzu cinsel istismardan korumak için;
- Çocuğunuza iç çamaşırlarımızın örttüğü kısımların ‘yasak bölgeler’ olduğunu öğretin.
- Eğer birisi onu zorlarsa, bağırması ve hemen kaçması gerektiğini öğretin.
- Cinsel yönden onu zorlayan biriyle mücadele etmede ‘vurma, tekme atma, kaçma’ gibi davranışları öğretin.
- Maruz kaldığı olayı annesi, babası gibi güvendiği birine anlatması gerektiğini öğretin.
- Bedenini korumayı ve sevmeyi öğretin. Onu, kimseye kendini öptürmesi için zorlamayın.
